تاریخچه حضور ایران در کاپ آسیا
مسابقات فوتبال جام ملت‌های آسیا یکی از معتبرترین و قدیمی‌ترین رقابت‌های فوتبال در سطح جهان است که پیش از برگزاری جام ملت‌های اروپا برگزار می‌شود. در ادامه این نوشته با وب سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.
تاریخچه حضور ایران در مسابقات کاپ آسیا
آغاز تاریخی و اهمیت رقابت‌های آسیا
مسابقات فوتبال جام ملت‌های آسیا از جمله معتبرترین و قدیمی‌ترین رقابت‌های فوتبال در جهان است که قبل از برگزاری جام ملت‌های اروپا آغاز شده است.
موفقیت‌های ایران در دهه‌های گذشته
تیم ملی ایران در این رقابت‌ها توانسته است سه بار و به‌طور متوالی عنوان قهرمانی آسیا را کسب کند، اما پس از سال 1976 نتوانسته است مجدداً این عنوان را بدست آورد.
ایران در حسرتی که نیم قرن است ادامه دارد
پس از قهرمانی در جام ملت‌های آسیا در سال 1976، فوتبال ایران دیگر موفق به تکرار این موفقیت نشده است و تنها چند مقام سومی کسب کرده است. حال، تمامی امیدهای ملت ایران معطوف به تیم فعلی است تا پس از 48 سال، مجدداً جام قهرمانی را به کشور بازگرداند.
قهرمانی ایران در جام ملت های آسیا – 1976
آخرین قهرمانی تیم ملی ایران در جام ملت‌های آسیا مربوط به سال 1976 است، زمانی که ایران میزبان این مسابقات بود و برخی از بازی‌ها در شهر تبریز برگزار شد. در فینال، ایران مقابل کویت قرار گرفت و علی پروین در دقیقه 71 با ضربه آزاد مستقیم، گل پیروزی بخش تیم ملی کشورمان را به ثمر رساند. این دوره از مسابقات، بدون دریافت حتی یک گل، در استادیوم 100 هزار نفری آزادی (آن زمان آریامهر) برگزار شد.
ایران در جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۶
در فینال آن دوره، تیم‌های ایران و کویت مقابل یکدیگر قرار گرفتند و علی پروین در دقیقه ۷۱ با یک ضربه آزاد مستقیم، تنها گل بازی را برای ایران به ثمر رساند. تیم ملی ایران در این مسابقات حتی یک گل هم دریافت نکرده بود. دیدار فینال در ورزشگاه ۱۰۰ هزار نفری آزادی برگزار شد، که در آن زمان به نام آریامهر شناخته می‌شد.
ایران در جام ملت های آسیا 1972
در پنجمین دوره مسابقات جام ملت‌های آسیا، که در تاریخ 7 مه 1972 در بانکوک آغاز شد و در 19 مه به پایان رسید، ایران موفق به کسب عنوان قهرمانی شد. این رقابت‌ها در حالی برگزار شد که میزبان اولیه، اسرائیل، به تایلند تغییر یافت. در یکی از دیدارهای مهم، ایران با تیم میزبان تایلند روبرو شد؛ تیم ملی ایران با وجود استفاده از بازیکنان ذخیره، در حالی که بازی تا دقیقه 80 با نتیجه 2 بر صفر به نفع تایلند پیش می‌رفت، در دقایق پایانی با گل‌های علی جباری و حسین کلانی نتیجه را 3 بر 2 به سود ایران تغییر داد.
ایران در جام ملت های آسیا 1972
در این مسابقه، ۲۵ هزار تماشاگر تایلندی به ورزشگاه آمده بودند و تیم خود را با شور و هیجان تشویق می‌کردند.
تا دقیقه ۸۰، نتیجه بازی ۲ بر صفر به نفع تایلند بود، اما در ده دقیقه پایانی، علی جباری، هافبک تیم ملی ایران، سه پاس از حسین کلانی دریافت کرد و هر سه را به گل تبدیل کرد، که در نتیجه، پایان بازی با برتری ۳ بر ۲ ایران رقم خورد.
قهرمانی ایران در جام ملت‌های آسیا 1968
در سال 1968، تهران میزبان مسابقات جام ملت‌های آسیا بود و تمامی دیدارها در ورزشگاه امجدیه برگزار شد. یکی از مهم‌ترین بازی‌های آن دوره، دیدار ایران و اسرائیل بود که با پیروزی 2 بر 1 برای تیم ملی ایران به پایان رسید. این پیروزی، محبوبیت تیم ملی ایران را به اوج رساند و پس از آن، برای اولین بار در تاریخ فوتبال ایران، مردم به مناسبت پیروزی تیم ملی جشن‌های خیابانی برپا کردند.
تاریخچه نتایج ایران در جام ملت‌های آسیا
پس از سه دوره قهرمانی متوالی، تیم ملی ایران موفق نشد عنوان قهرمانی خود را تکرار کند و علی‌رغم حضور مستمر در هر دوره، همواره در مراحل نیمه‌نهایی یا یک‌چهارم نهایی متوقف شده است.
دوره اول جام ملت‌های آسیا ۱۹۵۶ هنگ کنگ
کنفدراسیون فوتبال آسیا، تحت رهبری توونکو عبدالرحمان، طرحی به نام جام آسیایی را برای اعضای محدود کنفدراسیون معرفی کرد. نخستین دوره این مسابقات در سال ۱۹۵۶ برگزار شد، چهار سال پیش از جام ملت‌های اروپا. هنگ کنگ به عنوان میزبان اولیه انتخاب شد و تنها چهار تیم در مرحله نهایی حضور داشتند. کره جنوبی توانست در این دوره، عنوان قهرمانی را کسب کند و اولین برنده جام آسیا شود.
دوره دوم جام ملت‌های آسیا ۱۹۶۰ کره‌جنوبی
در سال ۱۹۶۰، دومین دوره مسابقات در کره‌جنوبی برگزار شد و این کشور برای دومین بار پیاپی، عنوان قهرمانی را در خانه خود نگه داشت. تیم ملی ایران در مرحله مقدماتی این دوره حاضر بود، اما موفق نشد به مرحله نهایی راه یابد.
دوره سوم جام ملت‌های آسیا ۱۹۶۴ اسرائیل
در سال ۱۹۶۴، سومین دوره مسابقات جام ملت‌های آسیا در اسرائیل برگزار شد. به دلیل تحریم این مسابقات توسط کشورهای مسلمان، تنها هفت تیم در مرحله انتخابی شرکت کردند و در نهایت سه تیم به این مسابقات راه یافتند. تیم ملی ایران در این دوره غایب بود.
دوره چهارم جام ملت‌های آسیا ۱۹۶۸ ایران
در سال ۱۹۶۸، ایران میزبان مسابقات جام ملت‌های آسیا در تهران بود. این رقابت‌ها برای اولین بار با حضور پنج تیم و به شکل دوره‌ای برگزار شد. در این دوره، ایران در یک بازی نیمه‌نهایی، در حالی که برای قهرمانی نیاز به تساوی داشت، توانست اسرائیل را شکست دهد و اولین عنوان قهرمانی خود در این مسابقات را کسب کند. دیگر رقبای ایران در مسیر قهرمانی، برمه، تایوان و هنگ‌کنگ بودند.
دوره پنجم جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۲ تایلند
در سال ۱۹۷۲، مسابقات در بانکوک، پایتخت تایلند برگزار شد. تیم ملی ایران در مسیر خود تا فینال، با کمترین چالش مواجه شد. در این دوره، برای اولین بار، مرحله حذفی به مسابقات افزوده شد. در نهایت، کره جنوبی و ایران به فینال رسیدند و ایران موفق شد برای دومین بار پیاپی عنوان قهرمانی را کسب کند.
دوره ششم جام ملت‌های آسیا ۱۹۷۶ ایران
در این دوره، کشورهای عربی به تدریج وارد رقابت‌های آسیایی شدند. لبنان به عنوان میزبان ششمین دوره جام ملت‌ها انتخاب شد، اما به دلیل وقوع جنگ داخلی، از میزبانی محروم شد. در این شرایط، ایران با نفوذ قابل توجه در کنفدراسیون فوتبال آسیا، مسئولیت میزبانی این دوره را بر عهده گرفت و در کمتر از هشت سال، بار دیگر میزبان مسابقات شد. این رقابت‌ها در دو شهر تبریز و تهران برگزار شد.
دوره هفتم جام ملت‌های آسیا ۱۹۸۰ کویت
کویت به عنوان اولین میزبان عربی این رقابت‌ها، میزبان تیم ملی ایران بود که بهترین ترکیب تاریخ خود را داشت. در ابتدا، تیم ملی تصمیم به تحریم این مسابقات گرفته بود، اما به دلیل الزامات فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا، در نهایت در این مسابقات شرکت کرد. ایران بدون برگزاری اردوی تدارکاتی مناسب و تنها با انجام دو بازی دوستانه مقابل امارات متحده عربی، راهی کویت شد.
همزمان با این مسابقات، عراق حمله به ایران را آغاز کرد و جنگ ایران و عراق شروع شد که تأثیر منفی بر روحیه بازیکنان داشت. شرایط نامناسب میزبانی کویت نیز بر دشواری‌های تیم ملی افزود و بازیکنان حتی به ترک مسابقات فکر کردند، اما در نهایت ایران به رقابت‌ها ادامه داد و نتوانست عنوانی بهتر از مقام سوم کسب کند.
دوره هشتم جام ملت‌های آسیا ۱۹۸۴ سنگاپور
در سال ۱۹۸۴، هشتمین دوره مسابقات در سنگاپور برگزار شد. تیم عربستان در این دوره به جمع تیم‌های حاضر پیوست. تیم ایران در مرحله نیمه‌نهایی مقابل عربستان قرار گرفت که این بازی در نهایت با پیروزی عربستان در ضربات پنالتی به پایان رسید.
عربستان در فینال موفق شد چین را شکست دهد و در نخستین حضور خود، قهرمان آسیا شود. ایران در این دوره نیز به مقام چهارم دست یافت.
دوره نهم جام ملت‌های آسیا ۱۹۸۸ قطر
در سال ۱۹۸۸، نهمین دوره مسابقات در قطر برگزار شد و این مسابقات برای دومین بار در یک کشور عربی برگزار گردید. تیم عربستان با پیروزی بر ایران به فینال راه پیدا کرد.
کره‌جنوبی نیز با غلبه بر چین به فینال رسید، اما در ضربات پنالتی، جام را به عربستان واگذار کرد. ژاپن برای اولین بار در این دوره به جام ملت‌های آسیا راه یافت، اما نتوانست موفقیتی کسب کند.
دوره دهم جام ملت‌های آسیا ۱۹۹۲ ژاپن
در سال ۱۹۹۲، دهمین دوره مسابقات در ژاپن برگزار شد. برای اولین بار، تیم ملی ایران در مرحله گروهی حذف شد.
عربستان سعودی فرصت داشت تا قهرمانی سوم خود را کسب کند و رکورد ایران را بشکند، اما در فینال مقابل ژاپن شکست خورد و به این ترتیب، ژاپن دومین کشور شرقی پس از کره جنوبی شد که موفق به کسب عنوان قهرمانی شد.
دوره یازدهم جام ملت‌های آسیا ۱۹۹۶ امارات
در سال ۱۹۹۶، یازدهمین دوره این مسابقات در امارات متحده عربی برگزار شد و تعداد تیم‌های شرکت‌کننده به ۱۲ تیم افزایش یافت. این دوره به عنوان جام شگفتی‌ها شناخته می‌شود.
از جمله شگفتی‌های این جام، حذف ژاپن در مرحله یک‌چهارم نهایی، شکست ۶–۲ کره جنوبی مقابل ایران و پیروزی عربستان در بازی مجدد مقابل ایران است.
دوره دوازدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۰ لبنان
میزبانی این دوره بر عهده لبنان بود. از نتایج جالب این مسابقات می‌توان به شکست ۴–۱ عربستان مقابل ژاپن، باخت کره جنوبی مقابل کویت و تساوی ایران و تایلند اشاره کرد.
در نهایت، ژاپن و عربستان دوباره در فینال به مصاف هم رفتند و ژاپن با کسب دومین عنوان قهرمانی خود، قهرمان شد.
دوره سیزدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۴ چین
در سال ۲۰۰۴، میزبانی این دوره به چین سپرده شد. در مرحله یک‌چهارم نهایی، بازی ایران و کره جنوبی با نتیجه ۴–۳ به نفع ایران پایان یافت. اما در نیمه‌نهایی، ایران نتوانست از سد چین عبور کند و چین به عنوان میزبان راهی فینال شد.
در بازی فینال، ژاپن موفق شد قهرمان شود و به سومین تیمی تبدیل گردد که سه بار عنوان قهرمانی در جام ملت‌های آسیا را کسب کرده است.
دوره چهاردهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۷ اندونزی، تایلند، مالزی و ویتنام
برای جلوگیری از تداخل با بازی‌های المپیک و یورو، کنفدراسیون فوتبال آسیا تصمیم گرفت این دوره را با فاصله سه ساله نسبت به دوره قبلی برگزار کند.
چهار کشور اندونزی، تایلند، مالزی و ویتنام به عنوان میزبان مشترک این دوره انتخاب شدند و در هر کشور، یک گروه چهار تیمی رقابت کردند.
دوره پانزدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۱ قطر
قطر برای دومین بار میزبان این رقابت‌ها بود. در این دوره، تیم ملی ایران تحت هدایت افشین قطبی با کسب امتیاز کامل به عنوان سرگروه به مرحله بعدی صعود کرد. ازبکستان با پیروزی بر اردن و استرالیا با غلبه بر عراق راهی نیمه‌نهایی شدند.
کـره‌جنوبی و ایران برای پنجمین بار متوالی در مرحله یک‌چهارم نهایی مقابل هم قرار گرفتند. کره‌جنوبی توانست با یک گل در وقت اضافی پیروز شود و در مجموع، از ۵ دیدار مرحله یک‌چهارم، به ۳ پیروزی دست یابد.
دوره شانزدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ استرالیا
استرالیا میزبان این دوره بود و این نخستین بار بود که جام ملت‌های آسیا در قاره اقیانوسیه برگزار می‌شد. تیم ایران با کسب سه پیروزی در مرحله گروهی مقابل بحرین، قطر و امارات به مرحله یک‌چهارم نهایی صعود کرد.
بازی ایران و عراق در زمان‌های عادی و اضافه با نتیجه ۳–۳ به پایان رسید و در نهایت، عراق در ضربات پنالتی موفق شد از سد ایران عبور کند.
دوره هفدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۹ امارات
تیم ملی ایران در گروه D با یمن، ویتنام و عراق رقابت کرد و در نهایت با کسب ۷ امتیاز، به عنوان صدرنشین گروه راهی مرحله بعد شد.
پس از ۱۵ سال، ایران با پیروزی بر عمان و چین به نیمه‌نهایی رسید، جایی که ژاپن، قطر و امارات میزبان نیز به این مرحله صعود کردند.
در نیمه‌نهایی، ژاپن با شکست ایران برای پنجمین بار به فینال رسید و ایران نتوانست طلسم عدم صعود به فینال را بشکند.
تیم‌های امارات و ایران، به عنوان بازنده‌های نیمه‌نهایی، در حسرت رسیدن به فینال باقی ماندند و بر اساس قوانین جدید AFC، بدون برگزاری بازی رده‌بندی از مسابقات حذف شدند.
دوره هجدهم جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ قطر
جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳، هجدهمین دوره این رقابت‌ها است که در حال حاضر در قطر برگزار می‌شود. در این دوره، ۲۴ تیم در مسابقات شرکت دارند. تیم ملی فوتبال قطر، به عنوان قهرمان دوره پیشین، مدافع عنوان قهرمانی است.
مرحله مقدماتی این دوره با مرحله مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ ادغام شد و ایران توانست به راحتی و بدون مشکل به جام ملت‌ها راه یابد. تیم ملی در این مرحله با شروعی قوی، موفق شد با سه پیروزی متوالی به مرحله حذفی برسد.
در مرحله یک هشتم نهایی، ایران با زحمت و در ضربات پنالتی تیم سوریه را شکست داد و به مرحله بعدی راه یافت. در مرحله یک چهارم نهایی، تیم ملی توانست ژاپن را شکست دهد و به نیمه‌نهایی راه پیدا کند.
در نیمه‌نهایی، مشابه دوره قبل، از صعود به فینال بازماند و با نتیجه ۲–۳ مقابل تیم میزبان، قطر، شکست خورد. با توجه به عملکرد بهتر نسبت به سایر تیم‌های حذف شده در نیمه‌نهایی، ایران مقام سوم را کسب کرد.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
هوش مصنوعی قهرمان جام جهانی باشگاه ها را گفتمصدومیت پابلو گاوی نیکولاس جکسون بازیکن فوتبال
حضور ایران در کاپ آسیا، نشاندهنده قدرت و تاریخچه غنی فوتبال این کشور است.