ماده معدنی روی و ارتباط آن با ورزش

روی، یكی از ریزمغذی های اساسی بدن انسان است كه در ساختمان بسیاری از آنزیم‌های مؤثر در متابولیسم وجود دارد و برای رشد، تكامل، اعمال سیستم اعصاب مركزی و سیستم ایمنی لازم است. به طور كلی ميزان روی بدن در حدود ۳۰ تا ۴۵ ميلي مول(۲ تا ۳ گرم) است. عضلات و اغلب ارگان هاي داخلي بدن، حاوي ۴۵۰ تا ۸۰۰ ميكرو مول رویی در هر كيلو گرم از وزن آنان است و در استخوان ها مقدار بيشتری رویی وجود دارد. در تارهاي مو هم مقدار كمی روی وجود دارد. با سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.

علائم کمبود روی

كمبود آن در بدن باعث كاهش سرعت رشد، كوتاهی قد و تأخیر بلوغ می‌گردد؛ همچنین شیوع عفونت هایی مانند اسهال و پنومونی را افزایش می‌دهد.علائم دیگر كمبود رویی، كاهش اشت ها، آلوپسی و كاهش چشایی و بویایی، تأخیر در التیام زخم، اسهال مزمن و در كمبود طولانی علائمی مانند تأخیر رشد و هیپوگنادیسم در مردان گزارش شده است.

نوزاد متولد شده در موش های دچار کمبود رویی دچار ضایعات مادرزادی از قبیل انگشت چماقی، هیدروسفالی، لب شکری، مشکلات قلبی یا اختلالات در سیستم عصبی مرکزی و کاهش یادگیری بوده است. کمبود روی اولین بار در سال ۱۹۶۲ در ایران و مصر، در پسرانی که رشد نمی کردند و بلوغ جنسی نداشتند، گزارش شد.

علل کمبود روی

اغلب مصرف رژیم حاوی اسید فیتیک بالا(مثل خمیر آرد گندم تخمیر نشده)
مقدار کم پروتئین حیوانی در رژیم
آلودگی به کرم قلابدار(در مصر)
خاک خوری(در ایران قدیم)
مصرف پنسیل آمین برای درمان بیماری ویلون(در آمریکا)

جذب

جذب روی در سلول های دیواره روده که به میزان روی پلاسما عکس العمل نشان می دهد. در بزرگسالان حدود نصف یا ۳/۱ مقدار موجود در رژیم (۱۵-۱۰ %) جذب می شود. جذب روی در موارد کاهش میزان آن در خون افزایش می یابد. در دوران بارداری و شیر دهی جذب به ۲ برابر می رسد. در مواردی که مقدار ذخیره، زیاد می شود، و یا مواردی که رژیم حاوی پوسته خارجی غلات و بالنتیجه اسید فتیک یا فیبر است جذب روی کاهش می یابد. این بدلیل اتصال روی با مواد یاد شده و تشکیل ترکیب نا محلول است. مقدار زیاد کلسیم یا مس در رژیم سبب کاهش جذب رویی می شود

نقش بیولوژیکی

۱-روی در بدن بصورت یکی از اجزای ثابت حداقل ۴۰ آنزیمی است که در عمل گوارش و متابولیسم شرکت دارند.
۲-قسمتی از بسیاری از مولکول های بزرگ مانند DNA است در نتیجه برای بسیاری از اعمال حیاتی بدن ضروری است.
۳-به عنوان قسمتی از کربنیک انیدراز در گلبول های قرمز سبب برقراری توازن اسیدی-بازی می شود(سبب تسهیل برداشت co2 از بافت ها و تسهیل دفع آن از ریه ها) .
۴-در سلول های معده مسئول تولید اسید کلرئیدریک است که برای گوارش ضروری است.
۵-به عنوان قسمتی از کربوکسی پپتیداز، آنزیم تجزیه کننده پروتئین در شیره لوزالمعده در گوارش پروتئین نقش دارد.
۶-به عنوان قسمتی از آلکالین فسفاتاز در متابولیسم استخوان، قلب، کلیه، و جفت و به عنوان قسمتی از الکل دهیدروژناز در کبد در اکسیداسیون و خنثی نمودن اثر مسمومیت اتانول دخالت دارد.
۷-نقش اساسی روی در سنتز پروتئین و مضاعف سازی DNA بخوبی در حیوانات روشن شده است.
۸-در سنتز کولاژن، پروتئینی که به متصل شدن سلول ها به هم کمک می کند، نقش اساسی دارد.
۹-چون در بسیاری از فعل و انفعالات آنزیمی دخالت دارد، بنابراین بسیاری از بافت های بدن، بخصوص در هنگام رشد بافت ها، می تواند در کمبود روی تحت تأثیر قرار بگیرند.

تاثیر روی بر قوه درک

مکانیسم تاثیر روی بر توسعه فهم و ادراک و بروز رفتارها کاملا مشخص نیست. با وجود این روی برای بلوغ مغز بسیار ضروری است .تاثیر بسیاری از واکنش هایی که روی ، واسطه ای برای انجام آن ها است بر عملکردهای مغزی شناسایی شده است و مطمئنا نورون های هیپوتالاموس غنی از روی هستند. در حدود ۸-۱۰ درصد روی درون نورون ها به وسیله وزیکول ها انتقال داده می شوند و می تواند با نورون های دیگر مبادله شود. ثابت شده است در کمبود روی ، محرک های الکتریکی از هیپوتالاموس با سرعت کمتر از حد نرمال انتقال داده می شوند. روی نقش مهمی را در توسعه سیستم عصبی مرکزی دوران جنینی و پس از تولد بازی می کند.

کمبود روی در بزرگسالان

اطلاعات اندکی درباره نقش روی در عملکرد یادگیری میانسالان در دسترس است. کمبود متوسط روی عملکرد اعصاب مثل حافظه کوتاه مدت بصری را مختل می کند بر اساس اطلاعات به دست آمده از حیوانات آزمایشگاهی، کمبود متوسط روی مادر، هم می تواند بر عملکرد هوشی مادر هم بر تکامل هوش نوزادش تاثیر بگذارد.

مطالعات نشان می دهد عملکرد هوشی افراد ۶۵-۹۰ ساله در اسپانیا تحت تاثیر دریافت روی بوده است. اوایل دهه ۱۹۸۰برنت چنین فرضیه داد که کمبود روی می تواند مرتبط با آلزایمر باشد و مقدار پایین روی در خون و بافت مغزی در بیماران آلزایمری منتهی شد به این نظر که روی ممکن است در حافظه نقش داشته باشد. براساس مطالعه ای که روی ۶بیمار آلزایمری انجام شد متوجه شدند مکمل یاری با ۱۵ میلی گرم روی در روز به مدت یک سال کم هوشی را در ۴ بیمار بهبود بخشید.

روی چه ارتباطی با ورزش دارد؟

عضلات و اغلب ارگان های داخلی بدن، حاوی ۴۵۰ تا ۸۰۰ ميكرو مول روی در هر كيلو گرم از وزن آنان است و در استخوان ها مقدار بيشتری روی وجود دارد. در برخی بيماری ها كه با تحليل و از بين رفتن عضلات بدن همراه است روی موجود در عضلات آزاد شده و ميزان دفع آن در ادرار افزايش می يابد.با توجه به نقش روی در آنزيم كربنيک انيدراز و برقراری تعادل اسيدی-بازی تحقيقات نشان می دهد افرادی كه دچار كمبود روی هستند زودتر از ديگران خسته می شوند.