چرا آب چغندر تأثیرات مفیدی روی عملکرد ورزشی دارد؟

امروزه ورزشکاران و افراد فعال، اطلاعت بیشتری در مورد غذاهای مفید برای بهبود عملکردهای‌شان کسب می‌کنند. ثابت شده که رژیم‌های سرشار از سبزیجاتی مانند چغندر تأثیر چشمگیری بر عملکردهای بدن حین ورزش دارد. آب چغندر یا لبو، یکی از رایج‌ترین مکمل‌های ارگوژنیک یا نیروزا در میان ورزشکاران است. چه چیزی باعث می‌شود چغندر، چنین جایگاهی در تغذیه‌ی ورزشی داشته باشد؟ با سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.

چغندر (beta vulgaris)، یک منبع غذایی است که خاصیت درمانی نیز دارد و از جنبه‌ی مکمل‌های نیروزا هم شهرت فراوانی یافته است. هر چند سبزیجات متنوعی وجود دارند که در سلامت قلب، نقش مهمی ایفا می‌کنند، اما یکی از معروف‌ترین آن‌ها، چغندر قرمز یا لبو است.

چرا چغندر مفید است؟

چغندر منبع غنی آنتی‌اکسیدان‌های قوی بوده و مقادیر زیاد نیترات دارد. مطالعات نشان می دهند سبزیجاتی که نیترات فراوانی دارند، موجب افزایش سلامت و بهبود عملکرد ورزشی می‌شوند. نیترات، یک ماده‌ی شیمیایی است که به طور طبیعی در غذاهای خاصی موجود بوده و بعد از مصرف، تبدیل به نیتریک اکسید می‌شود.

نوشیدن آب چغندر میزان نیتریک اکسید را در بدن بالا می‌برد. این ماده‌ی شیمیایی می تواند جریان خون را افزایش داده، عملکرد ریه را بهتر کند و انقباضات عضلانی را تقویت نماید. این ترکیب، ورزشکاران را تشویق کرده تا برای بهبود استقامت‌ تنفسی و عملکردشان، از مکمل‌ چغندر استفاده کنند.

سلامت قلبی تنفسی برای ورزشکاران و افراد فعال بسیار اهمیت دارد. این بخش از سلامت جسمی، به توانایی گردش خون و سیستم تنفسی جهت تامین اکسیژن عضلات فعال حین تمرینات طولانی بر می‌گردد. نیتریک اکسید موجود در آب چغندر به این فرایند کمک می‌کند و عملکرد قلبی تنفسی و همچنین عملکرد عضلات را افزایش می‌دهد.

نیتریت اکسید، عملکردهای بدن را که بر مصرف اکسیژن تأثیر می‌گذارند، تخریک می کند، رگ‌های خونی را باز کرده و جریان خون را افزایش می‌دهد و در نتیجه اکسیژن بیشتری به عضلات فعال می‌رساند. نیتریک اکسید همچنین به عنوان یک مولکول سیگنال‌دهنده جهت ارتباط سلول‌ها و بافت‌های بدن عمل می‌کند. این ارتباط موجب جریان خون بیشتر به عضلات و تامین اکسیژن فراوان‌تر در درون آن‌ها می‌شود. طبق پژوهشی که در گذشته انجام شده، چغندر می‌تواند عملکرد ورزشی را تا ۱۶ درصد افزایش دهد.

تحقیقات چه می گویند؟

در این زمینه مطالعات گوناگونی روی ورزشکاران در زمنیه‌های متنوع ورزشی صورت گرفته که شامل دو، شنا، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی قدرتی می‌شود. هدف مشترک در این پژوهش‌ها، تعیین تأثیرات مفید آب چغندر بر عملکرد ورزشی بوده است. مطالعه‌ای روی ۱۴ شناگر مرد که همگی ورزشکاران حرفه‌ای با سلامت کامل بودند انجام شد. آن‌ها از نظر ماکسیمم مصرف اکسیژن و انرژی هوازی، حین شنا مورد بررسی قرار گرفتند.

آستانه‌ی غیرهوازی شناگرها بعد از مصرف مکمل آب چغندر، به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود. این یعنی؛ ظرفیت افزایش یافته‌ی اکسیژن به آنها اجازه داد مسافت طولانی‌تری شنا کنند. همچنین معلوم شد این افراد، بعد از مصرف مکمل آب چغندر، انرژی هوازی کمتری مصرف کرده بودند. کاهش مصرف انرژی به آنها این امکان را داد تا زمان بیشتری را تاب بیاورند. نتایج حاکی از این بودند که مکمل آب چغندر توانسته عملکرد ورزشی شناگرهای حرفه‌ای را افزایش دهد.

سایر یافته‌های تحقیقاتی

مروری سیستماتیک روی مقالات گوناگونی که تأثیر آب چغندر را روی بهبود استقامت قلبی تنفسی در ورزشکاران مورد مطالعه قرار داده بودند صورت گرفته و بیشتر از بیست مقاله برای این بررسی انتخاب شدند. تمرکز این بررسی، تعیین تأثیرات آب چغندر به تنهایی و در ترکیب با سایر مکمل‌های مربوط به استقامت قلبی تنفسی در ورزشکاران بود. این مقالات، طیف گسترده‌ای از ورزش‌ها و همچنین مردها و زن‌ها را پوشش می‌داد. نتایج حاصل از این بررسی‌ها به طور خلاصه در زیر آمده است:

دوچرخه‌سوارانی که مکمل آب چغندر مصرف کرده بودند، عملکردشان در یک تست ۵۰ مایلی، ۰.۸ درصد افزایش داشت. در ۱۰ مایل پایانی، پیشرفت‌های چشمگیری مشاهده شد. هم کارآمدی اکسیژن و هم زمان خستگی، تا حدود بسیار زیادی تغییر کرده بود.

• تمامی ورزشکاران توانسته بودند با مصرف مکمل آب چغندر شدت تمرینات را ۶۰ تا ۸۰ درصد طولانی‌تر تحمل کنند.
• دوندگان در بخش نهایی دوی ۵۰۰۰ متر، ۵ درصد تندتر دویدند. آن‌ها ۹۰ دقیقه قبل از شروع مسابقه، مکمل آب چغندر مصرف کرده بودند.
• معلوم شد بیشترترین تأثیر این مکمل زمانی بوده که ۱۵۰ دقیقه قبل از شروع فعالیت مصرف شده.
• مصرف مکمل آب چغندر، شش روز قبل از انجام ورزش‌های شدید یا مسابقات، از نظر خواص نیروزایی، بیشترین تأثیر را دارد.
• بزرگسالان فعال و سالمی که این مکمل را به مدت ۱۵ روز مصرف کرده بودند، حین ورزش استقامتی، قدرت و مصرف اکسیژن‌شان افزایش یافته بود.
• معلوم شد مصرف مکمل آب چغندر می‌تواند زیست‌زایی میتوکندریایی را افزایش دهد. استرس سلولی و زیست‌زایی میتوکندریایی ورزشی، پروسه‌ای است که در آن بدن، انرژی موجود در سلول‌ها را افزایش می‌دهد.
• مصرف مکمل آب چغندر می‌تواند عملکردهای انقباضی عضلات را بهتر کند.
• زمان مصرف این مکمل، فاکتوری مهم در گرفتن بهترین نتایج در عملکرد است. توصیه می‌شود، مکمل آب چغندر، حداقل ۱۵ دقیقه قبل از شروع تمرینات شدید مصرف شود.
• کافئین در تداخل با آب چغندر می‌تواند از اثرات نیروزایی آن کم کند.
• بیشترین جذب نیتریک اکسید خون، چیزی بین ۲ تا ۳ ساعت بعد از مصرف مکمل آب چغندر روی می‌دهد. بیشترین تأثیرات نیروزایی این مکمل هم ۱۵۰ دقیقه بعد از مصرف آب چغندر است.
• همچنین از دیگر فواید می‌توان به کاهش فشار خون بالا، خواص ضد سرطانی، سم‌زدایی و خواص ضد التهابی اشاره کرد.