زانو ضربدری چیست؟ حرکات اصلاحی زانوی ضربدری

در میان ناهنجاری‌های پایین تنه، دو مورد ناهنجاری زانو پرانتزی و زانو ضربدری بسیار شایع است. زانو ایکس یا همان زانو ضربدری، یک وضعیت غیرطبیعی برای پاها است که در آن بیمار قادر نیست به طور همزمان زانوها و مچ پاهای خود را در کنار هم قرار دهد. در ادامه با ما همراه شوید تا توضیحات کامل‌تری در خصوص زانو ضربدری و روش درمان زانو ضربدری با ورزش را برای‌تان توضیح دهیم. با سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.

زانو ضربدری چیست؟

زانو ضربدری یکی از تغییر شکل‌های زانو است که در آن زانوها به یکدیگر نزدیک می‌شوند و قوزک‌های داخلی از همدیگر فاصله می‌گیرند، به همین علت است که این تغییر شکل را به نام زانو ضربدری گفته‌اند. در این تغییر شکل زانوها به خط وسط نزدیک می‌شوند، فرد مبتلا به تدریج روی لبۀ داخلی پا فشار بشتری وارد می‌کند و چنانچه کفش این افراد مورد بررسی قرار گیرد، ساییدگی بیشتر در بخش داخلی کفه کفش است.

به طور معمولی زانو بچه‌ها در حالت پرانتزی است اما با رشد بچه‌ها به تدریج یک تغییر شکل طبیعی از زانو پرانتزی به ضربدری به وجود می‌آید (تصویر). در سن ۴-۳ سالگی زانوی ضربدری حداکثر شیوع را دارد. این وضعیت خود به خود بین سنین ۱۰-۴ بهبود می‌یابد.

علل تغییر شکل زانوی ضربدری

زانوی ضربدری تکاملی

میزان خفیف تا متوسطی از زانوی ضربدری در کودکان ۶-۲ ساله به صورت طبیعی دیده می‌شود. وقتی زانوی ضربدری محسوس شد، کودک به طور ناشیانه راه می‌رود و زانوهایش با هم برخورد می‌کنند، طوری که ممکن است برای جلوگیری از برخورد پاهایش را از هم جدا بگذارد.

روش اندازه گیری زانوی ضربدری

فرد بدون کفش و جوراب در حالی که زانو و ران‌های وی دیده می‌شود، بدون هیچ گونه انقباض در عضلات ناحیه ران می‌ایستد. برای اندازه گیری ژنووالگوم زانوها، آنها باید در حالت اکستنشن کامل قرار داد، به صورتی که استخوان کشکک زانوها هر کدام به سمت جلو و روبرو باشند. سپس فاصله بین دو قوزک داخلی مچ پا از طریق متر نواری، خط کش یا کولیس اندازه گیری و ثبت می‌شود. باید ذکر کرد که روش دقیق اندازه گیری اختلال‌های ژنوواروم و ژنووالگوم از طریق اندازه گیری زاویه رانی- درشت نئی (Tibial Femoral Angle) بر روی عکس‌های X-ray گرفته شده از پا امکان پذیر می‌باشد.

علائم زانوی ضربدری

درجه بندی تغییر شکل زانو ضربدری

زانوی ضربدری را به ۴ درجه تقسیم می کنند:

عوارض زانوی ضربدری

نحوه درمان زانو ضربدری

در ادامه چند تمرین برای کشش عضلات داخلی ران و همچنین تقویت عضلات خارج ران برای درمان زانو ضربدری آموزش داده می‌شود. دقت کنید این تمرینات جنبه آموزشی دارد، بنابراین بهتر است درمان را نزد متخصص دنبال کنید.

حرکات اصلاحی زانو ضربدری – کشش عضلات ادکتور

ولین ورزش برای درمان زانو ضربدری، کشش عضلات داخلی ران است، پاها را باز کنید، مانند تصویر یک پا را صاف و تحت کشش و پای دیگر را از زانو خم کنید، حرکت را با احساس کشش عمیق در پا تا ۳۰ ثانیه انجام دهید، سپس حرکت را برای پای دیگرا انجام دهید.

حرکت دوم برای کشش عضلات ادکتور

پشت به دیوار بنشینید، پاها را از زانو خم و کف پاها را روبری هم قرار دهید، سپس مچ هر دو پا را گرفته و زانوها را به سمت زمین فشار دهید، دقت کنید پشت باید صاف باشد. در این حرکت هدف کشش عضلات کشاله ران است، آن را ۳۰ ثانیه انجام دهید.

تمرین حلزون برای تقویت عضلات خارج ران

به پهلوی چپ دراز بکشید. پاها را روی هم گذاشته و زانوها را ۴۵ درجه به عقب خم کنید. با انقباض عضلات خارجی ران راست زانوی این پا را از زانوی چپ جدا کرده و به بالا حرکت دهید، ۳ تا ۵ ثانیه مکث کنید، سپس پا را به حالت اول برگردانید، ۲۰ دفعه حرکت را تکرار کنید و  برای چالش بیشتر می‌توانید کش بدنسازی را روی ران کمی بالاتر از زانو ببندید.

ورزش زانو ضربدری برای تقویت عضلات چهار سر ران

مانند تصویر به پشت دراز بکشید، سپس پای راست را زانو خم و پای دیگر صاف روی زمین، در ادامه پای چپ را صاف بلند کنید، همزمان عضلات چهار سر ران (جلو ران) را سفت کنید، (منقبض کردن) سپس با همین وضعیت پا را ۳۰ مرتبه به طرف بالا و پایین حرکت دهید.

تمرین با کش مقاومتی

مانند تصویر در وضعیت حرکت لانچ قرار بگیرید، یعنی زانو جلو را خم و زانو عقب برای حفظ تعادل در این حرکت، روی زمین قرار می‌دهید، باند کشی را به دور زانو حلقه کرده و آن را به جایی محکم کنید، سپس در این حالت شما باید پا را به سمت خارج بدن حرکت دهید، به نحوی که پا مانند تصویر در خط بدن قرار بگیرد و از طرف دیگر، فشار کش بدنسازی روی پا باشد، تا با ایجاد مقاومت عضلات خارج ران قوی کنید.

بلند کردن طرفی پا با باند کشی برای درمان زانو ایکس

به سمت چپ بدن دراز بکشید. دست چپ را زیر سر و دست راست را برای حفظ تعادل جلو بدن بگذارید. باند کشی را دور مچ پا بیندازید. سپس با بلند کردن پای راست عضلات خارجی پای راست را به چالش بکشید. بعد از انجام ۱۲ تکرار تمرین را برای طرف مخالف انجام دهید. این حرکت را می‌توانید بدون کش بدنسازی نیز انجام دهید.

نکته

اگر علت تغییر شکل بیماری نرمی استخوان باشد با مراجعه به پزشک و تجویز دارود و همچنین قرار دادن کودک در معرض نور آفتاب؛ قابل اصلاح خواهد بود. اگر تغییر شکل شدید باشد و مربوط به عناصر بافت نرم باشد، در رابطه با قابل اصلاح بودن و با چگونگی اصلاح باید به جراح ارتوپد مراجعه شود.

ملاحظات اصلاحی برای درمان زانو ضربدری

از نشستن به صورت قورباغه‌ای خودداری کنید، همچنین هنگام نشستن روی مبل یا صندلی، زانوها را بهم نچسبانید و پاهای فاصله گرفته از هم بنشینید.