نقش انگیزش در ورزش
آیا تا به حال ماجرای شگفت انگیز صعود کوهنوردان به قلل مرتفع را شنیده اید؟ تحمل روزهای دشوار و پر خطر برای صعود که گاه با غم و اندوه از دست دادن یار همنورد قرین است، چه توجیهی دارد؟ با سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.
در اینجا نقش انگیزش به خوبی روشن است،انگیزش از اصلی ترین موضوعات در روانشناسی ورزش است ، زیرا با اصل شرکت کردن و شرکت نکردن در ورزش و با انتخاب نوع ورزش و میزان تلاش و مداومت برای پیشرفت در آن سروکار دارد. برای ورود به بحث بهتر است تعریفی از انگیزش ارائه داده و در مورد مفهوم آن بحث نماییم.یکی از تعریف های انگیزش چنین است،ساز و کارهای درونی و محرک های بیرونی که رفتار را بر می انگیزد و جهت می دهد.در حقیقت انگیزش فرایند روی آوری به فعالیتی خاص و ادامه آن است که ممکن است فعالیتی جسمانی یا روانی – اجتماعی باشد.
نظریات انگیزش
نظریه حیوانی انگیزش
برخی از مربیان به این نظریه اعتقاد دارند. در این نظریه قوانین حاکم بر انسان و حیوان یکسان فرض شده است و برای برانگیختن بر ابزارهای پاداش و تنبیه ( بشتر بدنی) تأکید می شود.
نظریه های تک عاملی انگیزش
این نظریات به انگیزش و عوامل مؤثر بر آن به شکل تک عاملی نگریسته و موضوع را به نوعی ساده سازی می نمایند. برخی از این نظریات به شرح زیر هستند:
- عده ای انگیزش را موهبتی الهی می پندارند که از آسمان بر فرد نازل شده، او را بهره مند می سازد.
- برخی به انگیزش به شکل عاملی که از طریق سخنان مهیج و طنزآلود می توان آنرا ایجاد و توسعه داد می نگرند.
- برخی مربیان انگیزش را از طریق بسته های انگیزشی می خواهند توسعه دهند.
- عده ای از مربیان ورزشکارانی را با انگیزه می دانند که فرامین آنان را در زمین مو به مو اجرا نمایند. این مربیان بشکل افراطی به اجرای دستورات خود اهمیت داده و خواست و علایق ورزشکاران را در نظر نمی گیرند. اما باید دانست بعد دیگر ورزش نشاط و سرگرمری است و اگر از آن غفلت شود شاید انگیزه های ورزشکاران برای ورزش کاهش یابد، خصوصا اگر قرار است مربی با گروه های سنی پایین، کودکان، نوجوانان و حتی جوانان و افراد بزرگسال کار نماید.
گاهی ورزشکارانی که از استعداد و توانایی بالا برخوردار هستند دست از فعالیت برداشته و ورزش نمی نمایند و برعکس ورزشکارانی که استعداد چندانی ندارند با علاقه ای توصیف ناپذیر به رشته ورزشی خاصی پایبند و وفادار می مانند. درک همه این مسائل در گروی درک نیازها، علایق و رفتار ورزشکاران است.
عواملی چند پایه گذار و مؤثر در انگیزش هستند:
- انگیزش داخلی و انگیزش خارجی
- روش های مستقیم و غیر مستقیم ایجاد انگیزه
- نگرش های جبری و اختیاری به انگیزش
- رابطه نیاز و انگیزه در ورزشکار
انگیزش داخلی و انگیزش خارجی
برای انگیزش می توان دو منبع داخلی و خارجی در نظر گرفت. ورزشکارانی که به صورت درونی انگیخته می شوند کششی درونی برای رشد و کسب قابلیت از خود نشان می دهند. خودسازمانی، ماهر شدن، افزایش توانایی های فردی و نیل به موفقیت از اهداف ورزشکارانی است که بصورت درونی انگیخته می شوند. افرادی به خاطر علاقه درونی به ورزش می پردازند برایشان ارضای درونی و احساس شایستگی و غرور از اهمیت بالایی برخوردار است.
این افراد در غیاب تشویق تماشاگران و پاداش های بیرونی همچنان به اهداف خود پایبند بوده و با انگیزه این اهداف را پی می گیرند. برخی دیگر از ورزشکاران تحت تأثیر پاداش ها و تقویت های مثبت و منفی بیرونی هستند. این افراد انگیزش بیرونی دارند و عوامل بیرونی تأثیر زیادی بر میزان انگیزش آن ها دارد.اما معمولا” هر دو عامل انگیزشی درونی و بیرونی بر ورزشکاران تأثیر گذار است ولی میزان تأثیر هر یک از عوامل از ورزشکاری به ورزشکار دیگر متفاوت است. بنابراین وظیفه مربی ایجاب می کند برای افزایش انگیزش شاگردان خود شناخت مناسبی از آن ها داشته باشد.
انگیزش پیشرفت
انگیزش پیشرفت عبارت است از نیاز به تسلط یافتن در کارهای سخت، دستیابی به کمال، غلبه بر مشکلات و موانع ، بهتر از دیگران عمل کردن و احساس غرور از موفقیت.کسانی که انگیزه پیشرفت در آن ها زیاد است هدف های چالش انگیز انتخاب می کنند و در صورت شکست مقاوم اند و با موفقیت در کار احساس غرور می کنند.
بیشتر بخوانید: روانشناسی ورزش چیست؟ اصول و کاربرد روانشناسی ورزشی