تقسیم بندی پروتئین ها

تقسیم بندی پروتئین ها از نظر عمل: نقش آنزیمی یا کاتالیزوری، ساختمانی، پروتئین های ناقل یا حامل هورمونی است. با سایت دانستنی های ورزشی همراه باشید.

نقش آنزیمی یا کاتالیزوری

آنزیم ها پروتئین هایی هستند که یک یا چند محل ویژه به نام جایگاه های فعال دارند.ماده زمینه ای یا همان سوبسترا ، به این جایگاه ها متصل می شوند در نتیجه ، سوبسترا از نظر شیمیایی تغییر پیدا کرده و به یک یا چند محصول تبدیل می شود.آنزیم ها واکنش را تا رسیدن به حالت تعادل ، تسریع می کنند. آنزیم ها آنقدر مؤثراند که ممکن است یک واکنش را ۱۰۸ تا ۱۰۱۱ بار سریع تر ، از حالت غیر کاتالیزوری به انجام برسانند.آنزیم ها تا حد زیادی برای سوبسترای خود اختصاصی هستند و اغلب مولکول هایی که نزدیک بهم هستند یا تفاوت کمی دارند نمی پذیرند.

ساختمانی

در قسمت های مختلفی از سلول مثل غشای سیتوپلاسمی ، دیواره سلولی ، غشای اندامکها ، در ساختمان تاژک و مژک ، و در ساختمان پروتئین های مربوط به اسکلت سلولی مثل میوزین ، اکتین ، کلاژن ، ریزرشته ها و … شرکت دارندکه اگر ساختمان یک پروتئین خاص دگرگون شود مثلا کلاژن ، باعث دگرگونی شکل سلول های ماهیچه ای می گردد و همین مقدمه ای برای بیماری های ماهیچه ای خواهد بود..

پروتئین های ناقل یا حامل

پروتئین ناقل ، طوری ساخته شده است که حمل و نقل گروه بخصوصی از مولکول ها مثل یون ها ، قندها و اسیدهای آمینه را بر عهده داردبرای مثال ، در برخی باکتری ها در برخی پروتئین های غشایی آن ها ، جهش ژنی بوجود آمده است و در نتیجه ، انتقال گلوکز صورت نمی گیرد.

هورمونی

مترشحه از هیپوفیز ، پانکراس ، پاراتیروئید از نوع پروتئین می باشند.هورمون ها از نظر فعالیت فیزیولوژیک و ساختمان شیمیایی باهم فرق دارند.هورمون های پروتئینی در مقایسه با غیر پروتئین ها ، وزن زیادتری دارند. ساختمان این نوع هورمون ها ، از نانوپپتید گرفته تا کمپلکس گلیکوپروتئینی فرق می کند.از آن جمله می توان به هورمون های پانکراس مثل انسولین ، گلوکاگون ، سوماتواستاتین و یا هورمونهای هیپوفیزی مثل هورمون رشد و پرولاکتین اشاره کرد.

تقسیم بندی پروتئین ها از لحاظ ساختمان آن ها

ساختمان اول:عبارتست از تسلسل اسیدهای آمینه و ایجاد پیوندهای آمیدی و دی سولفیدی. پس در ساختمان اول ، فقط پیوند کووالان وجود دارد.

ساختمان دوم:ساختمان به فضای قرار گرفتن واحدهای اسید آمینه که در کنار هم که به صورت خطی چیده شده اند، اشاره دارد. برخی از این چیده شدن ها حالت منظم و پریودیک دارند مثل هلیکس و صفحه چین دارد.

ساختمان سوم:به ارتباطات باقیمانده های اسید آمینه هایی که از هم دورند اطلاق می شود. بطوری که ایجاد ساختمان سه بعدی را می کند که پایدارترین ، ساختمان پروتئین ها می باشد.
ساختمان چهارم:پروتئین هایی که از چند زنجیره پلی پپتیدی تشکیل شده اند علاوه بر ساختمان های فوق ، دارای ارگانیزاسیون دیگری نیز می باشند.

هر زنجیره پلی پپتیدی در پروتئین یک واحد (subunit) نامیده می شود. ساختمان چهارم ، به چگونگی چیده شدن این واحدها در کنار هم گفته می شود.هر زیر واحد از زیر واحد دیگر ممکن است متفاوت باشد مثلا در ایمنوگلوبین G (مولکول آنتی بادی اصلی در پلاسما) شامل دو زنجیره L (سبک) و دو زنجیر H (سنگین) می باشد.

تقسیم بندی پروتئین ها از لحاظ ترکیب ساختمانی آن ها

 ۱-پروتئین های ساده : پروتئین هایی هستند که از هیدرولیز آن ها فقط اسیدهای آمینه بدست می آید

• پروتئین های کروی
• پروتئین های رشته ای

۲- پروتئین های ترکیبی: این نوع پروتئین ها ، علاوه بر زنجیر پلی پپتیدی یک قسمت غیر پروتئینی به نام ریشه پروستتیک دارند و فعالیت زیستی آن ها اغلب مربوط به این ریشه اضافی است این دسته از پروتئینها عبارتند از:

• کرموپروتئین ها
• گلیکوپروتئین ها
• لیپوپروتئین ها
• فسفوپروتئین ها

انواع پروتئین های ساده

پروتئین های کرویآن هایی هستند که مولکول آن ها دارای شکل کروی یا بیضی بوده و در آب و محلول های نمکی رقیق محلول اند و مهمترین آن ها عبارتند از :آلبومین ، گلوبولین ها ، هیستون ها ، پروتامین ها.

آلبومین در سلول های مختلف وجود دارد و به آلبومین داخل خون ، آلبومین سرم گویند که مقدارش نسبت به پروتئین های دیگر سرم ، بیشتر است. از نقش های این پروتئین تنظیم فشار اسمزی خون و نقل و انتقال مولکول های کوچک مقل اسیدهای چرب و برخی از هورمون ها می باشد.این پروتئین بوسیله سلول های کبدی ساخته می شود.

پروتئین های رشته ای :

پروتئین هایی هستند که از مولکول های خیلی طویل رشته مانند ساخته شده اند و می توان آنها را به دو دسته تقسیم کرد:

دسته اول که در محلول های نمکی غلیظ محلول اند ک

دسته دوم که کاملا غیر محلول بوده و به آنها اسکلرو پروتئین گویند.

 در مورد پروتئین های محلول دو مثال عمده ، فیبرینوژن (از اجتماع این در خون ، فیبرین بوجود می آید و همین موجب انعقاد خون می شود) و

 میوزین و اکتین (پروتئین های انقباضی) را نام می برند.

انواع پروتئین های ترکیبی

 کرموپروتئین ها:رنگی می باشند و شامل پروتئین های مهمی مثل سیتوکروم ها ، کاتالاز ، پراکسیداز و هموگلوبین و میوگلوبین (پروتئین ناقل O2 و HCO2- در خون و در ماهیچه) می باشند.

 لیپوپروتئین ها:پروتئین ها با لیپیدها پیوند شده مولکول های درشتی با وزن مولکولی خیلی بالا را ایجاد می کنند. مهمترین قسمتی از سلول که دارای لیپوپروتئین است غشای سلول و غشای اندامک های آن می باشد.

گلیکوپروتئین ها:بیشتر پروتئین ها حتی برخی از پروتئینهایی که جزء پروتئین های ساده طبقه بندی کردیم، در ساختمان خود شامل یک یا چند مولکول قندی می باشند که با پیوندهای کووالان با آن ها ترکیب شده اند.مثل آلبومین تخم مرغ و گاماگلوبین ها. این قند ممکن است گلوکز ، گالاکتوز ، مانوز و یا ترکیبات دیگر قندی باشد.

فسفوپروتئین ها:این پروتئین ها در مولکول خود دارای ریشه های اسید فسفریک هستند.یک نمونه از کازئین شیر می باشد که در حقیقت یک فسفوگلیکوپروتئین می باشد و یا فسفوپروتئین زرده تخم مرغ ، که بویژه بوسیله کبد پرندگان سنتز می شود و دارای مقدار زیادی فسفر است.